Μελάνωμα

Ο καρκίνος που αναπτύσσεται από τα μελανοκύτταρα του δέρματος, λέγεται μελάνωμα (άλλες ονομασίες: δερματικό μελάνωμα, κακόηθες μελάνωμα).

Συχνότητα – Αίτια

Η υπεριώδης (UV) ακτινοβολία του ήλιου είναι ο συνήθης παράγοντας κινδύνου.

Οι άνθρωποι με κόκκινα ή ξανθά μαλλιά, μπλε μάτια και γενικά με ανοιχτόχρωμο δέρμα, είναι πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση μελανώματος.

Ο κίνδυνος είναι επίσης μεγαλύτερος σε άτομα με δυσπλαστικούς σπίλους, με ιστορικό σοβαρών ηλιακών εγκαυμάτων σε παιδική ηλικία και οικογενειακό ιστορικό μελανώματος. Υπάρχει αύξηση της συχνότητας στο σύγχρονο δυτικό κόσμο λόγω της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία, ιδιαίτερα σε σημεία όπου η τρύπα του όζοντος κάνει τον ήλιο ακόμα πιο επικίνδυνο. Ιδιαίτερη σημασία έχει επίσης η ξαφνική και παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο.

Συμπτώματα – Διάγνωση

Συχνά, η πρώτη ένδειξη για μελάνωμα είναι αλλαγή στο μέγεθος, σχήμα ή χρώμα ενός σπίλου (ελιάς). Φυσιολογικά ένας σπίλος είναι ένα καφέ, σκούρο ή μαύρο σημάδι στο δέρμα. Μπορεί να είναι επίπεδο και το σχήμα μπορεί να είναι στρογγυλό ή ωοειδές. Οι σπίλοι είναι συνήθως μικροί, μικρότεροι από 0,5 εκατοστό. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν 10-30 σπίλους στο δέρμα τους. Η μεγάλη πλειοψηφία από αυτούς είναι τελείως ακίνδυνοι. Παρ όλα αυτά θα πρέπει να γίνεται χαρτογράφηση όλων των σπίλων. Μια αλλαγή πάντως σε ένα σπίλο (πχ ασυμμετρία, ακανόνιστα όρια, αλλαγή χρώματος, αύξηση διαμέτρου, κνησμός, αιμορραγία) σημαίνει ότι θα πρέπει να επισκεφτείτε το δερματολόγο σας. Φυσικά το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί και σαν ένας καινούριος σπίλος.

Το μελάνωμα στους άνδρες εμφανίζεται συχνότερα στον κορμό, στο κεφάλι και στο λαιμό. Στις γυναίκες εμφανίζεται συνήθως στα μπράτσα και στις κνήμες. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί στο μάτι ή στον πρωκτό.

Η βιοψία θα θέσει την οριστική διάγνωση. Συνιστάται η αφαίρεση ολόκληρου του σπίλου για βιοψία. Έχει μεγάλη σημασία το βάθος διήθησης που υπολογίζεται με βάση την κλίμακα Clark ή Breslow καθώς και η αξιολόγηση του λεμφαδένα φρουρού Η πρώιμη διάγνωση είναι καθοριστική για την πρόληψη μεταστάσεων.

Θεραπεία

Οι περισσότεροι ασθενείς αντιμετωπίζονται χειρουργικά. Σε ασθενείς με μελάνωμα η τοπική έκταση της νόσου καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο υποτροπών ή μεταστάσεων. Η διήθηση λεμφαδένων αυξάνει τον κίνδυνο υποτροπής στο 86% και στις περιπτώσεις αυτές συνηθίζεται η προληπτική θεραπεία με ιντερφερόνη.

Η δυνατότητα για χημειοθεραπεία είναι περιορισμένη σε σχέση με άλλες νόσους αλλά το μελάνωμα είναι πεδιο εντατικής έρευνας ιδίως στον τομέα της ανοσοθεραπείας και πρόσφατα έχουν βρεθεί καινούργιες αποτελεσματικές θεραπείες.